„Asymetria” Adama Zagajewskiego to rozliczenie i pożegnanie. Rozliczenie siebie i świata. Pożegnanie z ludźmi i przeszłością, choć nie do końca, bo przeszłość dostrzec można w tym, co jeszcze jest teraźniejszością, dostrzec poprzez „żal, że czas musi nam wszystko odebrać” [Chaconne]. Tomik pełen jest wspomnień ludzi, którzy odeszli i miejsc, które autor odwiedził. Życie jest tu przedstawione jako jedyny w swoim rodzaju cud, który każdy powinien docenić, jako:
królestwo,
do którego my należymy,
widzialne i przyjazne,
ogromne królestwo żywych,
ale my nie potrafimy go zobaczyć –
ponieważ jest w nas,
ponieważ jest nieskończone
i elastyczne.
[ „Na wagarach” ]
Natomiast śmierć z jednej strony jest nieskończonością tęsknoty, za tymi którzy odeszli, a z drugiej strony wyzwoleniem. Śmierć to cisza, strach i bezsilność tych którzy pozostali:
zaczynamy się domyślać,
boimy się, zgadujemy, wiemy,
że zaraz nadejdzie cisza
i bezsilny płacz.
[„Ten dzień”]
Cały tomik, który jest hołdem oddanym przeszłości, opisuje zdarzenia i uczucia wieczne, ponadczasowe i doniosłe. Wydawać by się mogło, że takie klasyczne podejście do poezji nie może już nic nowego pokazać czytelnikom, szczególnie młodym. Jednak Zagajewski o rzeczach wielkich pisze w sposób zwyczajny, zrozumiały i prosty. Nie ma tu patetycznego tonu, górnolotnych metafor, jest za to wiele prawdy i osobistych doświadczeń. Dzięki temu, temat życia i śmierci nabiera nowego, ludzkiego wymiaru, żal jest równoważny z żalem każdego człowieka płaczącego nad grobami bliskich, a radość, uśmiechem każdego człowieka nad codziennymi przyjemnościami. Skąd więc „Asymetria”? Otóż, mimo równego traktowania życia i śmierci, to jednak życie ma przewagę nad śmiercią. Przewagę, która pozwala na wspomnienia, poznanie, odkrycia, nowe doświadczenia, a nawet pewnego rodzaju wyrzut sumienia w stosunku do śmierci i zmarłych. Poeta pisze w jednym z wierszy tomiku:
dopiero teraz umiałbym rozmawiać z rodzicami –
ale nie mogę usłyszeć odpowiedzi.
[Rozmowa]
Życie z jednej strony daje nam przewagę, możemy nauczyć się rozmawiać nawet z tymi, którzy odeszli, możemy pytać, mamy jeszcze czas. Nie możemy jednak usłyszeć odpowiedzi, bo nikt nie jest nieśmiertelny, a każde życie stanie się w końcu strzępkiem pamięci w umyśle innego człowieka.
Oto dwa szkice oparte na poezji Adama Zagajewskiego z tomiku „Asymetria”. Autorką szkiców jest Magdalena Donder. Aby wybrać szkic, kliknij w jeden z obrazków:
królestwo,
do którego my należymy,
widzialne i przyjazne,
ogromne królestwo żywych,
ale my nie potrafimy go zobaczyć –
ponieważ jest w nas,
ponieważ jest nieskończone
i elastyczne.
[ „Na wagarach” ]
Natomiast śmierć z jednej strony jest nieskończonością tęsknoty, za tymi którzy odeszli, a z drugiej strony wyzwoleniem. Śmierć to cisza, strach i bezsilność tych którzy pozostali:
zaczynamy się domyślać,
boimy się, zgadujemy, wiemy,
że zaraz nadejdzie cisza
i bezsilny płacz.
[„Ten dzień”]
Cały tomik, który jest hołdem oddanym przeszłości, opisuje zdarzenia i uczucia wieczne, ponadczasowe i doniosłe. Wydawać by się mogło, że takie klasyczne podejście do poezji nie może już nic nowego pokazać czytelnikom, szczególnie młodym. Jednak Zagajewski o rzeczach wielkich pisze w sposób zwyczajny, zrozumiały i prosty. Nie ma tu patetycznego tonu, górnolotnych metafor, jest za to wiele prawdy i osobistych doświadczeń. Dzięki temu, temat życia i śmierci nabiera nowego, ludzkiego wymiaru, żal jest równoważny z żalem każdego człowieka płaczącego nad grobami bliskich, a radość, uśmiechem każdego człowieka nad codziennymi przyjemnościami. Skąd więc „Asymetria”? Otóż, mimo równego traktowania życia i śmierci, to jednak życie ma przewagę nad śmiercią. Przewagę, która pozwala na wspomnienia, poznanie, odkrycia, nowe doświadczenia, a nawet pewnego rodzaju wyrzut sumienia w stosunku do śmierci i zmarłych. Poeta pisze w jednym z wierszy tomiku:
dopiero teraz umiałbym rozmawiać z rodzicami –
ale nie mogę usłyszeć odpowiedzi.
[Rozmowa]
Życie z jednej strony daje nam przewagę, możemy nauczyć się rozmawiać nawet z tymi, którzy odeszli, możemy pytać, mamy jeszcze czas. Nie możemy jednak usłyszeć odpowiedzi, bo nikt nie jest nieśmiertelny, a każde życie stanie się w końcu strzępkiem pamięci w umyśle innego człowieka.
Oto dwa szkice oparte na poezji Adama Zagajewskiego z tomiku „Asymetria”. Autorką szkiców jest Magdalena Donder. Aby wybrać szkic, kliknij w jeden z obrazków: